Ortodonti, kötü kapanışların veya diş düzensizliklerinin teşhisi, önlenmesi, durdurulması, yönlendirilmesi ve düzeltilmesini ele alan diş hekimliği dalıdır.
Ortodonti Nedir?
Ortodonti diş ve çene yapısındaki sağlıksız dizilimi tedavi etmeye yönelik teşhis ve tedavilerden oluşan uzmanlık alanıdır. Kelime kökeni olarak da “düzgün diş” anlamına gelen ortodonti branşı, diş dizilimindeki çapraşıklığa ya da dişlerin çok aralıklı olma sorununa yönelik tedaviler uyguladığı gibi çenenin yapısal bozukluklarına da sağlık ve estetik odaklı çözümler sunmaktadır. Şeffaf braket, metal braket, porselen braket teknikleri ile şeffaf plak tedavilerinden faydalanılarak ortodontik problemlere çözüm alternatifleri sunmaktayız. Bu teknikler sayesinde dişler ağız içerisindeki doğru pozisyonlarına getirilir; böylelikle estetik diş dizilimi elde edilir ve çene yapısındaki fonksiyonel problemler ortadan kalkar.
Ortodonti Problemlerinin Sebepleri Nelerdir?
Ortodonti problemleri bireylerin hem genel ağız estetiğine olumsuz etkide bulunur hem de çiğneme fonksiyonunda aksaklıklara neden olur. Bireylerin estetik beklentileri doğrultusunda kendilerini yetersiz bulmalarının yanı sıra, yaşayacakları çiğneme bozuklukları sebebiyle hayat kalitelerinde de kayıplar meydana gelecektir. Ortodonti problemlerini tetikleyen pek çok unsur vardır fakat en yaygın faktör süt dişlerinin vaktinden önce kaybedilmesidir. Bunun yanı sıra genetik faktörler de ortodontik problemlere yol açmaktadır. Daimi dişlerin sürmesini beklemeden kaybedilen süt dişleri ağız içerisinde bulunan diğer dişlerin çapraşık bir şekilde pozisyon almasına neden olur. Bu çapraşıklık sonucunda daimi dişler ağız içinde sağlıklı bir sürüm gerçekleştiremezler ve mevcut çapraşıklığı daha da pekiştirirler. Aynı şekilde ilerleyen zamanlarda kaybedilen daimi dişler, diğer dişlerin oluşacak boşluğa doğru kaymasına neden olurlar. Bu tip diş kayıpları ortodontik problemlerin başlıca sebepleridir.
*Kişisel ihtiyaçlarınıza en uygun tedavi seçeneği için ortodonti uzmanınıza danışın.
Nasıl Tedavi Edilir?
Diş Telleri
Geleneksel braketler, dişlere yapıştırılan braketler ve braketlerdeki yuvalardan geçirilmiş tellerden oluşur. Bazı hastalarda arka dişleri çevreleyen metal bantlar da olabilir. Teller, “bağlar” veya “o-ringler” adı verilen küçük lastik bantlar tarafından braketlere tutulur. Braketler genellikle paslanmaz çelikten yapılır. Teller metal alaşımlardan yapılmıştır ve dişleri hareket ettirmek için sabit ve hafif bir kuvvet sağlar.
Teller, bağlar veya o-ringler adı verilen küçük lastik bantlar tarafından raketlere tutulur.
Hizalayıcılar (Şeffaf Plaklar)
Hizalayıcılar, bireyin dişlerine uyacak şekilde oluşturulmuş şeffaf, ince, plastik benzeri plaklardır. Hastalar plaklarını takıp çıkarmaktan kendilerisorumludur. Dişleri hareket ettirmek için bir dizi hizalayıcı(şeffaf plak) oluşturulur. Her bir plak 10-15 gün arası takılır ve dişlerin küçük bir kısmını hareket ettirir. Hastalar yemek yerken ve fırçalarken/diş ipi kullanırken plakları çıkarmalıdır. Yanlış hizalanmış dişleri düzeltmek için gereken hizalayıcı sayısı, kişinin ortodontik sorununa ve uygulanacak tedavi yöntemine göre değişkenlik gösterir.
Şeffaf, ince ve plastik hizalayıcılar bireyin dişlerine uyacak şekilde oluşturulur.
Ark Telleri
Braketlerin içinden geçirilen ve dişleri hareket ettirecek olan bir ovalin yarısı şeklindeki tel.
Ark telleri braketlerdeki yuvalara oturur ve aslında dişleri hareket ettirir. Kişisel ihtiyaçlarınıza en uygun tedavi seçeneği için ortodonti uzmanınıza danışın.
Yuvarlak Ark Telleri
Enine kesitte bakıldığında telin şekli yuvarlaktır. Yuvarlak ark telleri genellikle ortodontik tedavinin erken aşamalarında dişleri hizalamak ve hizalamak için kullanılır. Ark telleri braketlerdeki yuvalara oturur ve aslında dişleri hareket ettirir.
Dikdörtgen Ark Telleri
Dikdörtgen ark telleri genellikle ortodontik tedavinin sonraki aşamalarında diş hareketini kontrol etmek ve iyileştirmek için kullanılır. Ark telleri braketlerdeki yuvalara oturur ve aslında dişleri hareket ettirir.
Şeffaf Tutucular
Çıkarılabilir tutucular şeffaf, ince, hafif esnektir ve plastik benzeri bir malzemeden yapılmıştır. Dişlerin tam şekline ve yerleşimine uyarlar.
Sadece çıkarılabilir tutucular değil, aynı zamanda sabit tutucular da vardır. Her iki tip tutucu da “aktif” ortodontik tedavi tamamlandıktan sonra dişleri yeni konumlarında tutar. Bu, yeni oluşan kemiğin dişlerin etrafında sertleşmesini sağlar. Ortodontik tedavinin başarısını sürdürmenin anahtarı, talimat verildiği şekilde tutucuların takılmasıdır. Hastalara, “aktif” tedavi sona erdikten sonraki ilk altı ay boyunca koruyucu takmaları önerilebilir. Daha sonraki kullanım süresi yalnızca gece saatine düşürülebilir. Ağızda olmadığı zamanlarda, ortodontist tarafından sağlanan çantada çıkarılabilir tutucular bulundurulmalıdır.
Lastikler
Elastikler, dişlerin ideal pozisyonlarına kavuşması için dişe veya dişlere ekstra kuvvet uygulayan küçük lastik bantlardır. Lastiklerin konfigürasyonu, bireyin ihtiyacına bağlı olarak dikey veya çapraz olabilir. Elastiklerin takılıp çıkarılmasından hasta sorumludur. Lastikler ortodontistin önerdiği şekilde takılmalıdır. Belirtilenden daha fazla lastik takılmamalıdır; çünkü bunu yapmak dişlere aşırı kuvvet uygular ve zararlı olabilir.
Bireylerin aktif ortodontik tedavisi bittikten sonra sanılanın aksine tedavi tamamlanmış olmaz ve pasif ortodontik tedavi süreci başlar. Pasif tedavi süreci ile kastedilen ise dişlerin mevcut olan son pozisyonlarını koruyabilmesi ve yeniden bozulmasına engel olması durumudur. Bu süreçte ise takıp çıkarılabilir olan şeffaf tutuculardan(sabitleyici şeffaf plak) veya sabit tutuculardan(retainer) uygulanır.
Çıkarılabilir olan şeffaf tutucular(sabitleyici plak) şeffaf, ince, hafif esnektir ve plastik benzeri bir malzemeden yapılmıştır. Dişlerin tam şekline ve yerleşimine uyarlar.
Sadece çıkarılabilir tutucular(sabitleyici plak) değil, aynı zamanda sabit tutucular(retainer) da vardır. Her iki tip tutucu da “aktif” ortodontik tedavi tamamlandıktan sonra dişleri yeni konumlarında tutar. Bu, yeni oluşan kemiğin dişlerin etrafında sertleşmesini sağlar.
Ortodontik tedavinin başarısını sürdürmenin anahtarı, talimat verildiği şekilde tutucuların(sabitleyicilerin) uygulanmasıdır. Hastalara, “aktif” tedavi sona erdikten sonra öncelikli olarak sabit tutucu(retainer) uygulamak daha güvenlidir. Sabit tutucu(retainer) uygulanmamış olan hastalara ise aktif tedavinin bitimini takip eden ilk 6 boyunca sabitleyici plak takmaları önerilebilir. Daha sonraki kullanım süresi yalnızca geceleri olacak şekildedüzenlenebilir. Ağızda sabit tutucu(retainer) olmadığı zamanlarda, ortodontist tarafından sağlanan ve takıp çıkarılabilir olan şeffaf tutucular(sabitleyici plak) mutlaka kullanılmalıdır.
Sabit tutucu(retainer) ve sabit olmayan şeffaf tutucuların(sabitleyici plak) kombine şekilde birlikte kullanıldığı durumlarda mevcuttur.
Ortodontik Tedavi Ne Kadar Sürer?
Diş tellerimi ne kadar süre takmam gerekiyor? Bu, ortodontik tedavi düşünen ve tedavi gören kişiler tarafından çok sıklıkla sorulan bir sorudur.
Ortodontik tedavi, bireysel ihtiyaçlarına ve düzeltmenin ne kadar şiddetli olması gerektiğine bağlı olarak farklı kişiler için farklı sürelere sahip olabilir.
Bazı hastaların 3 yıl veya daha uzun süre tedavi görmesi gerekirken bazı hastalar sadece 12 ay veya daha kısa sürede tedavi görebilir. Ortalama olarak ortodontik tedavinin tamamlanması yaklaşık 12-24 ay sürer.
Herkesin dişlerinin ve ağzının aynı olduğu ve herkesin aynı tip ortodontik tedavi gördüğü teorisi doğru değildir. Pek çok insan ortodontik tedavi içintel taktırmayı seçerse, tedavilerinin tel takan arkadaşlarıyla aynı olacağını ve tedavi süresinin de aynı olacağını zanneder. Fakat durum böyle değildir. Dişleriniz bir başka bireyin dişlerine benzer görünse bile, ne kadar süre ve ne tür bir tedavi olacağı konusunda rol oynayan, açıkça görünmeyen birçok faktör vardır. Sonuç olarak ortodonti tedavi süresini birçok faktör etkileyebilir.
